काठमाडौं । कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री रामनाथ अधिकारीले कृषि क्षेत्रको समग्र सुधारबाट मात्र भोकमरीको अन्त्य गर्न सकिने बताउनुभएको छ । आज ललितपुरमा विश्व भोकमरी सूचकांक प्रतिवेदन–२०२४ सार्वजनिक गर्दै मन्त्री अधिकारीले नेपालले भोकमरी र कुपोषण न्यूनीकरणको दीर्घकालीन लक्ष्यमा उल्लेखनीय प्रगति हासिल गरेको भए पनि अझै दुर्गम भेगहरूमा खाद्य अभाव, बाल कुपोषण, पोषण शिक्षाको अभाव, कृषि प्रणालीको असमानता आदि चुनौतीका रूपमा रहेको उल्लेख गर्नुभयो ।

कृषि जैविक विविधताको क्षयीकरण, कृषि रसायनहरूको बढ्दो तथा जोखिमयुक्त प्रयोगका साथै मानवीय तथा जलवायु परिवर्तनले हाम्रो वातावरणीय, मानवीय तथा पर्यावरणीय क्षमतामा ह्रास हुँदै गएको भन्दै मन्त्री अधिकारीले यसको सम्बोधनका लागि सबैको सामूहिक प्रयास आवश्यक रहेको बताउनुभयो । मन्त्री अधिकारीले अभियानमूलक माटो सुधार तथा व्यवस्थापन कार्यक्रम, प्राङ्गारिक मलको उत्पादन तथा उपयोगको प्रवर्द्धन, स्थानीय तहहरूमा उत्पादन भएको उपजको प्राङ्गारिक प्रमाणीकरण तथा प्रयोगशाला परीक्षण शुल्कमा सहुलियत, रासायनिक विषादीको विकल्पका रूपमा वानस्पतिक र जैविक विषादीको उत्पादन र प्रयोगलाई व्यापक गर्ने जस्ता कार्यक्रमहरूलाई कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले प्राथमिकतामा राखेको जानकारी दिँदै जलवायु उत्थानशील, दिगो, लैङ्गिक उत्तरदायी, कृषिमा अझै लगानी आवश्यक रहेको बताउनुभयो ।

कृषि उत्पादन प्रणालीलाई दिगो र पर्यावरणमैत्री बनाउन पर्यावरणीय कृषि प्रवर्द्धनको मार्गचित्र आवश्यक भएकाले यस तर्फ मन्त्रालयले कार्य गरेको पनि मन्त्री अधिकारीले बताउनुभयो। नेपाललाई भोकमरी र कुपोषणमुक्त राष्ट्र बनाउन सरकारी, गैर सरकारी, निजी क्षेत्र, नागरिक समाज संस्था तथा स्थानीय समुदायहरूबीच बहु–क्षेत्रीय सहकार्य अपरिहार्य रहेको र यसले सबै नागरिकमा खाद्य पहुँच सुनिश्चित गर्ने पनि मन्त्री अधिकारीले उल्लेख गर्नुभयो ।

सार्वजनिक प्रतिवेदनले नेपालको भोकमरी सूचकांक १४.७ मा झरेको देखाएको छ। सन् २००० मा नेपालको सूचकांक ३७.१ मा रहेको थियो। तथ्याङ्कले नेपालको अवस्थामा मध्यम श्रेणीको सुधार देखिएको छ ।